By cieszyć się dobrze zorganizowanym i ładnie wyglądającym ogrodem, konieczne są różnego rodzaju zabiegi pielęgnacyjne. Nawożenie, podlewanie, siew i sadzenie to uniwersalne czynności, które muszą wykonywać wszyscy ogrodnicy, bez względu na to, czy uprawiają warzywa, kwiaty czy inne rośliny. W przypadku krzewów i drzew, czy to owocowych, czy ozdobnych, kluczowym zadaniem jest odpowiednie przycinanie. Trzeba przystępować do tego zabiegu regularnie. W ten sposób będziemy przeciwdziałać rozwijaniu się rozmaitych chorób, unikniemy także zbytniego zagęszczenia gałęzi, wreszcie nadamy gałęziom odpowiednią formę. Dbać należy też o otoczenie drzew i krzewów, do czego często używamy podkaszarki.

Przycinanie gałęzi i pędów trzeba wykonywać o odpowiedniej porze. By takie prace szły sprawnie, potrzebne są też odpowiednie narzędzia. Do podstawowych należą nie tylko elektryczne nożyce do trawy, ale i sekator. Dla laika wszystkie będą podobne, ale gdy przyjrzeć się dokładniej, niemal każdy sklep z narzędziami oferuje nam kilka rodzajów takich ostrzy. Sprawdziliśmy, czym różnią się od siebie poszczególne sekatory, w jakich sytuacjach będą najbardziej przydatne i w których okresach roku należy ich używać.

Czym powinien wyróżniać się dobry sekator?

Sekator nadaje się do przycinania pędów oraz niewielkich gałęzi. Można więc przy jego pomocy zadbać o kwiaty, krzewy, a nawet usunąć cieńsze gałęzie większości drzew. Możliwości narzędzia zależą od jego rodzaju. Cięcie takim urządzeniem wymaga nieco siły, manewr trzeba powtarzać kilkadziesiąt, a przy większej liczbie krzewów i drzew nawet kilkaset razy. W związku z tym przy wyborze warto zwrócić uwagę na to, by do wykonania cięcia nie było potrzeba zbyt wiele siły. Dobry sekator powinien działać płynnie i lekko. Warto zwrócić uwagę zwłaszcza na modele z przekładnią, która zwiększy siłę nacisku naszej ręki – to będzie idealny sekator do grubych gałęzi.

Sekator, o czym napiszemy w dalszej części artykułu, jest używany co najmniej kilka razy w roku. Warto więc postawić na solidne rozwiązania, które będą służyć nam przynajmniej przez parę sezonów. Najsolidniej wyglądają narzędzia wyposażone w ostrza ze stali nierdzewnej. Nie dość, że stępią się później niż inne typy końcówek, to jeszcze zapewniają gładkie krawędzie przycinanych pędów. To sprawia, że rany po cięciach szybciej się goją i rośliny są mniej narażone na choroby. Zwróćmy też uwagę na solidne rękojeści. Najlepiej, by miały ergonomiczny kształt ułatwiający chwytanie. Ważny jest również specjalny zamek lub klamra, która będzie zapobiegać niekontrolowanemu otwarciu się sekatora.

Jakie rodzaje sekatorów mamy do wyboru?

Głównym kryterium odróżniającym poszczególne rodzaje sekatorów, jest konstrukcja mechanizmu tnącego. Ważny jest także rozmiar poszczególnych narzędzi. Ze względu na te cechy sekatory dzielą się między innymi na takie, które wymagają dwuręcznej obsługi, jak również przeznaczone do jednej ręki.

Sekatory nożycowe

Ten typ sekatorów wyróżnia się zastosowaniem dwóch ostrzy. Działają na podobnej zasadzie, co klasyczne nożyce. Jedno ostrze jest jednak przeważnie lekko zagięte. By odciąć pęd, oba ostrza przesuwają się obok siebie. W ten sposób można przecinać elementy roślin szybko, ale także bardzo precyzyjnie. Sekatory nożycowe, jeśli tylko zastosujemy je do odpowiednich pędów czy gałęzi, powinny pozostawić po sobie gładkie brzegi odciętych fragmentów.

W grupie sekatorów nożycowych znajdują się zarówno długie, dwuręczne narzędzia, jak i krótkie, przystosowane do obsługi jedną ręką. Mniejsze z tych sekatorów będą bardzo dobrze radzić sobie z delikatnymi pędami drzew, krzewów, a nawet kwiatów. Dwuręczne pomogą w usunięciu nieco grubszych gałęzi, na przykład jednorocznych pędów. Nawet duże sekatory nożycowe mogą mieć jednak problem z przecięciem grubszych, zdrewniałych gałęzi. Znakomicie nadają się natomiast do prac dekoracyjnych z cieńszymi pędami, pozwalają bowiem na dokładne przycinanie i szybkie uformowanie pożądanego kształtu. Czasami można nimi przyciąć także warzywa odmładzające organizm, do których należą ogórki czy brokuły.

Kowadełkowe sekatory do grubych gałęzi

Mechanizm cięcia jest tutaj nieco inny niż w przypadku urządzeń nożycowych. Przede wszystkim sekatory kowadełkowe są wyposażone tylko w jedno ostrze. Odcięcie pędu bądź gałęzi dokonuje się poprzez dociśnięcie ostrza do charakterystycznego, zakrzywionego kowadełka. Dzięki temu jego użycie nie wymaga tyle siły, ile potrzeba jej w przypadku sekatorów nożycowych. Dlatego łatwiej poradzą sobie z twardszymi częściami roślin.

Wśród narzędzi kowadełkowych również odnajdziemy zarówno sekatory jedno-, jak i dwuręczne. Te pierwsze nadają się do cieńszych gałęzi. Najlepiej jednak używać ich wyłącznie do usuwania zdrewniałych pędów. W przypadku delikatniejszych części roślin sekatory kowadełkowe po prostu je zmiażdżą, pozostawiając nieestetyczną i trudną do zagojenia końcówkę. Takie narzędzia nie pozwalają na zbyt precyzyjne cięcie.

Kowadełkowe sekatory dwuręczne to sprzęt, który sprawdzi się w trudnych warunkach. Jeśli czekają nas prace związane z usuwaniem większych gałęzi czy konarów starych, twardych drzew, warto sięgnąć właśnie po to narzędzie. Oczywiście nawet najlepszy sekator nie zastąpi piły łańcuchowej, ale do przycinania i prac pielęgnacyjnych będzie jak znalazł.

Sekatory teleskopowe

Sekatory teleskopowe, zwane również czasami sekatorami tyczkowymi, nie różnią się od poprzednich mechanizmem cięcia, a rozmiarami. Są bowiem wyposażone w specjalne wysięgniki, najczęściej właśnie teleskopowe, umożliwiające sięganie do wyżej położonych gałęzi i konarów. Będą więc szczególnie przydatne w przypadku wyższych ogrodowych drzew – czy to owocowych, czy iglastych. Będzie można zadbać o nie bez przystawiania drabiny.

Co ważne, teleskopowe sekatory pozwalają na regulację długości wysięgnika. Można ją więc dostosować do wysokości drzewa czy krzewu, a także własnego wzrostu. To narzędzia szczególnie przydatne w ogrodach, którymi zajmują się osoby o różnym wzroście.

Kiedy w ogrodzie konieczne będą prace z użyciem sekatora?

Jeśli wybraliśmy już sekator, który spełni nasze oczekiwania, trzeba jeszcze wiedzieć, kiedy go używać. Przycinanie pędów w nieodpowiednim czasie może bowiem spowodować nieodwracalne zmiany i poważnie uszkodzić krzewy oraz drzewa.

W przypadku krzewów ozdobnych należy trzymać się zasady, wedle której te, które kwitną na ubiegłorocznych pędach, przycina się już po okresie kwitnienia. Oznacza to, że do pracy przystępujemy wczesnym latem. W przypadku pozostałych krzewów ozdobnych najlepszą porą na zabiegi pielęgnacyjne z użyciem sekatora będzie natomiast wczesna wiosna. Trzeba zwrócić uwagę na to, by temperatura ustabilizowała się na poziomie powyżej zera – przymrozki mogą poważnie uszkodzić świeże rany. Zazwyczaj będzie to więc marzec lub początek kwietnia. Krzewy ozdobne powinny mieć już wtedy pąki, które nie będą jednak jeszcze się rozwijać.

Krzewy i drzewa owocowe

W przypadku krzewów owocowych sprawy są bardziej skomplikowane. Zwykle termin przycinania zależy od konkretnego gatunku. Porzeczki, agrest czy aronię należy przycinać w czasie przedwiośnia, podobnie jak większość krzewów ozdobnych. Natomiast maliny czy jeżyny dopiero późnym latem, usuwając wszystkie pędy, które owocowały w danym sezonie.

Do przycinania drzew owocowych przystępujemy w trzech głównych okresach. Jako pierwsze pielęgnacji powinny zostać poddane rodzime gatunki, najbardziej odporne, a więc jabłonie, śliwy i grusze. Za usuwanie niepotrzebnych gałęzi zabieramy się w tym przypadku na przełomie lutego i marca. Do cieplejszych dni, choćby w kwietniu, czekamy w przypadku brzoskwiń – znakiem powinny być pierwsze pąki. Najbardziej delikatne drzewa owocowe, czyli wiśnie oraz czereśnie, trzeba przycinać dopiero po tym, jak zbierzemy owoce, a więc późnym latem lub wczesną jesienią. Inaczej powstające przy przycinaniu rany mogą spowodować groźne choroby bakteryjne.

Autor:
Damian
Absolwent Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pasjonuje się sportem, górami i historią. Na co dzień zajmuje się mediami społecznościowymi i marketingiem.